Petrol fiyatları ve Amerikan doları ilişkisi: Neden Eskisi Gibi Güçlü Değil?

petrol fiyatları ve Amerikan doları

Son birkaç on yılda, petrol fiyatları ve Amerikan doları arasındaki ilişki genel olarak birbirleriyle ters bir ilişki içindeydi. Ancak COVID-19 pandemisinden bu yana bu korelasyon zayıfladı. Son yıllarda petrol fiyatları ile dolar arasındaki ters ilişkinin azalmasına sebep olan faktörler nelerdir? Petrol fiyatları ve Amerikan doları hangi yöne gidiyor? Aşağıdaki analizde, petrol fiyatları ve doların birbirlerini nasıl etkilediğine dair çeşitli mekanizmalar incelenmiştir.

Petrol fiyatları ve Amerikan Doları İlişkiyi Etkileyen Güçler Dolar ve petrol fiyatlarının birbirini etkilediği birkaç mekanizma vardır:

1. Ticaret: Petrol fiyatları arttığında petrol ihraç eden ülkeler, ihracat ve cari denge fazlası sayesinde döviz kurunda bir güçlenme yaşar. Diğer yandan, ABD uzun süredir başlıca petrol ithalatçısı olduğundan, petrol fiyatlarındaki artış doların değer kaybetmesine yol açar. Dolar ile petrol fiyatları arasındaki ters ilişkinin oluşmasında ticaret faktörü en büyük öneme sahiptir.

2. Alım Gücü: Ham petrol dolar ile fiyatlandığından, dolar değer kaybettiğinde petrol fiyatları yükselir.

3. Faiz Oranları: Federal Rezerv faiz oranlarını düşürdüğünde, dolar genellikle değer kaybeder. Aynı zamanda, genişleyici para politikası genellikle petrol dahil olmak üzere emtia fiyatlarını artırır.

4. Enflasyon: Güçlü bir dolar, ABD dışındaki ekonomilere ithal enflasyon taşıyabilir. Artan enflasyonist baskılar, yatırım akışlarını enflasyona karşı korunmak için emtia piyasalarına yönlendirebilir ve bu da petrol fiyatlarını artırır.

   

   Haftalık Grafikte Petrol Fiyatları ve Amerikan Doları Ayrışması

Bu Ters İlişki Neden Zayıfladı? ABD'nin geniş iç petrol tüketimi nedeniyle bu ülke uzun süredir başlıca ham petrol ithalatçısıdır, çünkü yerel üretim talebi karşılamada yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle, petrol fiyatlarındaki artış ABD'nin ticaret açığını artırmış ve doları baskı altında bırakmıştır. Ancak bu dinamik değişmiştir. 2008 yılından itibaren kaya petrolü devrimi ABD’nin petrol üretim kapasitesinde önemli bir artışa yol açtı. Ayrıca 2022’de başlayan Rusya-Ukrayna savaşı da birçok ülkenin Rus petrolüne ambargo uygulamasına neden oldu ve bu ülkeler ham petrol tedariki için ABD'ye yöneldi. Bu durum ABD'yi başlıca petrol ihracatçısı konumuna getirdi. Bu değişim, ABD’nin petrol ithal etmek için dolar "harcamak" yerine petrol ihracatından dolar "kazandığını" göstermektedir. Yani ABD artık yukarıda bahsedilen ticaret mekanizmasının diğer tarafında yer alıyor ve petrol fiyatlarındaki artış doları güçlendirmeye katkı sağlıyor. Petrol fiyatları arttığında dolar talebi artıyor ve dolar endeksi güçleniyor. Böylece petrol ve dolar aynı yönde hareket ediyor. Dolar-petrol ilişkisindeki bu değişim, ters korelasyonun neden kademeli olarak zayıfladığını açıklıyor.

MM Research Analizi Geçmişte petrol fiyatları ile Amerikan doların aynı yönde hareket ettiği dönemler olmuştur; örneğin 1998-2000 ve 2004-2006 yılları arasında. Bu dönemlerde ABD’deki güçlü ekonomik büyüme, emtia talebini ve fiyatlarını artırmıştır. Bu durum talep kaynaklı enflasyon yaratmış ve enflasyonu kontrol altına almak isteyen Federal Rezerv faiz oranlarını artırmıştır. Bu tedbirler, doların ve petrol fiyatlarının yükselmesine yol açmıştır. Ancak bu dönemler geçiciydi ve dolar ile petrol fiyatları arasındaki ana etki mekanizmalarını temelde değiştiren dış faktörlerden kaynaklanıyordu. Bununla birlikte, mevcut ayrışma geçmişten farklıdır; çünkü bu durum ABD'nin ticaret mekanizmasını doğrudan tersine çeviren ham petrol ticaret yapısındaki temel bir değişimden kaynaklanmaktadır. Diğer mekanizmalar aynı şekilde devam ettiği ve ABD başlıca bir petrol ihracatçısı olarak yoluna devam ettiği sürece, petrol fiyatları ile dolar arasındaki ters ilişki zayıflamaya devam edecektir.